MENÜ
1987-1993 yılları arasında 1.300'den fazla Filistinli öldürüldü, 120.000'den fazlası yaralandı ve 600.000'i hapse atıldı. 1987 yılında başlayan Birinci Filistin İntifadasından hikayeler…
MERYEM ŞAHİN
YÖNETMEN
İsrail, Haziran 1967'de altı gün içinde (Doğu Kudis dahil) Batı Şeria ve Gazze Şeridi'ndeki Filistin topraklarının tahminen 6.000 kilometrekaresini ve buna ilave olarak Mısır'ın Sina bölgesi ile Suriye'deki Golan Tepeleri'ni ele geçirdi. Siyonist proje, tek taraflı ilhaklar ve toprak kazanımları ile genişlerken, 300 binden fazla Filistinli memleketlerinden sürülerek komşu ülkelere göçe zorlandı.
İsrail, tarihi Filistin'de bir Yahudi çoğunluk oluşturma ve yeni işgal edilen toprakların nüfus dengesini değiştirme stratejisi kapsamında Filistin topraklarında yerleşimler kurdu. 1967'den on yıl sonrasına gelindiğinde İsrail bölgede 45 yerleşim kurmuş, işgal altındaki Batı Şeria ve Gazze Şeridi'nin her yanını askeri koloniler sarmıştı.
İşgal altında yaşayan her Filistinli, hareket kısıtlamalarının ne demek olduğunu bilir. Onlarca İsrail askeri kontrol noktası ve yerleşim varken, bir şehirden diğerine gitmek son derece zor. Ne gariptir ki, bazı tahminlere göre, Filistinliler, 1967'yi takip eden yirmi yılda 800 milyon dolar civarında, yani İsrail hükümetinin aynı dönemde kendilerine harcadığı miktarın iki katı kadar vergi verdi.
İsrail, tarihi Filistin'in fethini 1967 yılında tamamlamış olsa da, İsrail'de kalan ve (ikinci sınıf) vatandaşlık alan Filistinlilerden toprak almaya devam etti. 1976 ilkbaharına gelindiğinde İsrail'de yaşayan Filistinliler artık bu durumdan usanmıştı. Yüzlerce Filistinli bir araya gelerek topraklarının yavaş yavaş çalınışına karşı ilk halk protestosunu düzenledi.
1976 yılındaki Toprak Günü, Filistin milliyetçiliğinde bir dönüm noktası oldu. İsrail'de ve İşgal Altındaki Filistin Topraklarında gösteri düzenlemeye karar veren Filistinlilerin sayısı giderek artıyordu. Bölgede karışıklık aylarca sürdü. Protestoların ilk turunda tahmini olarak 48 Filistinli öldürüldü.
1987'de işgal altındaki Filistinliler de "Yeter!" dedi. Olaylar, Gazze'deki Cebaliye mülteci kampından silahsız dört işçinin, İsrail askerleri tarafından tankla ezilerek öldürülmesi üzerine başladı. İsrail, olayı kaza olarak nitelendirse de, Filistinli görgü tanıkları, bunun iki Arap direnişçi tarafından öldürülen altı İsrail askerinin intikamını almak için kasten yapılmış bir şey olduğunu söyledi. Birinci İntifada böyle başladı.
İntifada, Arapça'da "silkinmek" ya da "uyanmak" demek. Binlerce Filistinli, ortadaki bu acımasız işgalin artık kabul edilemez olduğunu İsrail'e göstermek için kitlesel gösterilere katıldı.
Birinci İntifada'nın resmi başlangıç tarihi 8 Aralık 1987. Altı yıl boyunca yaşanan sokak çatışmaları atılan taşlarla kazanıldı. Birleşmiş Milletler'e göre 1987-1993 yılları arasında 1.000'in üzerinde Filistinli öldürüldü.
Birinci İntifada genel olarak camilerden çıkma bir devrim olarak görülür. Camiler, seküler güçlerle birlikte harekete bir yön verdi. İslami Cihad ve Müslüman Kardeşler, öğrencilere ve sıradan Filistinlilere öncülük eden önemli gruplar haline geldi. 1987 yılında ise Hamas kuruldu.
İşçiler greve gidiyor, bölge sakinleri vergi vermiyor, anneler toplumsal dayanışma hareketi kapsamında çocuklarını evde eğitiyordu. Beyt Sahur'da yaşayan Filistinliler, kendilerine İsrail tarafından verilen zorunlu kimlik kartlarını sivil itaatsizlik eylemi kapsamında çöpe attı.
Yarım milyondan fazla Filistinlinin katıldığı ayaklanmayı bastırmak için 80.000 civarında İsrail askeri görevlendirildi. İsrail, diğer yöntemler işe yaramayınca, askerlerine bölgede terör estirme yetkisi verdi. Bu teröre maruz kalan Filistinliler çoğu zaman silahsızdı.
İsrail işgali altında Filistin milliyetçiliğinin ifade edilmesi yasaktı. Filistin bayrağı yasaklıydı. Filistin kelimesini kullananlara ağır hapis cezaları verilebiliyordu. Fakat buna rağmen çoğu Filistinli, sömürgeci işgalin baskılarına karşı mücadeleden yılmadı.
Düzenlenen birlik yürüyüşleriyle Filistin milliyetçiliği güçlenirken, hem seküler güçler, hem de İslamcı hareketler coşkulu protesto şarkılarıyla gençleri harekete geçiriyordu. Onlarca Filistinli sanatçı hapse atılırken, onların hapishanelerde yaptıkları yeni şarkılar, dışarıdaki yüzlerce protestocu için birer gösteri çağrısı oluyordu.
İsrail, işbirlikçi ve muhbirler vasıtasıyla hareketi bölmeye çalıştı. Birinci İntifada sırasında 800 Filistinli İsrail ile işbirliği yaptıkları iddiasıyla direnişçiler tarafından öldürüldü.
FİLMİ İZLEYİN
1. BÖLÜM
2. BÖLÜM
İNTİFADA
İŞGAL ALTINDAKİ TOPRAKLAR
EKİP
DIRECTED BY
MARIAM SHAHIN
YÖNETMEN VE FOTOĞRAF
GEORGE AZAR
YAPIMCI
SIRI AL-KHALILI
KAMERAMAN
HAFSEP NAPALIAN
GARO NAPALIAN
MO'NES ABU NAHEL
HAFEZ OMAR
HAMOUDI TARAD
OSAMA BOUATEL
EDİTÖR
EYAD HAMAM
YAPIM ŞİRKETİ
MAYSARA FILMS, JORDAN
GREYSCALE, JORDAN
YÖNEÜİCİ PRODÜKTÖR
RAWAN DAMEN
YAPIM YILI
2014
AL JAZEERA TÜRK TARAFINDAN TÜRKÇEYE UYARLANMIŞTIR – 2015.
© TÜM HAKLARI AL JAZEERA'YA AİTTİR.
BAŞA DÖN